مروری بر انواع روش‌های به کار رفته جهت ارزیابی دوره دکتری پرستاری در ایران

زمینه و هدف:‌ دوره دکتری بالاترین مقطع تحصیلی آموزش عالی است که به اعطای مدرک می‌انجامد. جهت ارتقاء کیفیت و پویایی برنامه‌های آموزش عالی لازم است ارزشیابی و بررسی‌های کمی و کیفی به صورت مستمر انجام شود. با توجه به ضرورت وجود یک برنامه ارزشیابی مدون برای ارزیابی دوره دکتری پرستاری در ایران، در این نوشتار سعی شده است با معرفی و مقایسه مقاله‌هایی که طی ده سال اخیر به این مهم پرداخته‌اند به پژوهشگران در زمینه انتخاب برنامه مناسب جهت ارزیابی این دوره کمک شود. مواد و روش‌ها: در این پژوهش مروری از نوع مروری بر متون، مقالات منتشر شده بین سال‌های 1395-1385 (2017-2007 میلادی) مورد بررسی قرار گرفت. به منظور دستیابی به مستندات علمی مرتبط، جست‌و‌جوی الکترونیک به دو زبان فارسی و انگلیسی با استفاده از کلید واژه‌های دوره دکتری، پرستاری، ارزشیابی، ایران، برنامه آموزشی در بانک‌های اطلاعاتی: پایگاه اطلاعات علمی جهاد دانشگاهی (SID)، PubMed و Google scholar انجام شد. یافته‌ها: از بین پژوهش‌های انجام شده 2 پژوهش به زبان انگلیسی و بقیه به زبان فارسی چاپ شده بودند. 4 مورد (57 درصد) از این مطالعات توصیفی، 2 مورد (28 درصد) کیفی و یک مطالعه مقطعی بودند. در مطالعات مورد بررسی دو مطالعه از پرسشنامه ارزیابی کیفیت دوره دکتری پرستاری (QNDE)، دو مطالعه نیز از مدل مقایسه‌ای بردی (Bredy,s model)، و سه مطالعه دیگر به‌ترتیب از مدل پاتریک (Patrick model)، مدل سیپ (CIPP model) و مصاحبه نیمه‌ساختاریافته استفاده کرده‌اند. ویژگی‌های پژوهش‌های مرور شده در جدول شماره 1 به اختصار آمده است. نتیجه‌گیری: مرور پژوهش‌های مورد مطالعه نشان می‌دهد برای ارزیابی دوره دکتری پرستاری در ایران نیز از روش‌های مختلفی استفاده شده است. الگوهای زیادی جهت ارزشیابی بیان شده است. علی‌رغم نقش کلیدی ارزیابی در ارتقاء هرچه بیشتر دوره دکتری پرستاری، متأسفانه در کشورما به مقوله فوق توجه چندانی نشده است. تاکنون هیچ مطالعه‌ای به بررسی جامع کیفیت دوره دکتری آموزش پرستاری در ایران نپرداخته است و محققین تنها ابعادی از این موضوع را مورد توجه قرار داده‌اند.